Inny świat – Nieludzki obraz obozów sowieckich – Gustaw Herling-Grudziński
Inny świat ukazuje sposoby upodlania człowieka poprzez bezpodstawne śledztwa i koszmarne przesłuchania. Więźniowie poddawani są wymyślnym represjom i ograniczeniom, wyrafinowanym torturom fizycznym i katuszom psychicznym, tresurom ideologicznym, co prowadzi do zatracenia osobowości. Wśród osadzonych zanikają wszelkie uczucia miłości i przyjaźni, pozostaje jedynie strach i instynkt samozachowawczy. Na porządku dziennym są gwałty na bezbronnych kobietach, pogarda wobec słabszych, mordowanie chorych oraz niezdolnych do pracy. Człowiek w łagrach walczy z ciągłym zagrożeniem, cierpieniem, śmiercią, wycieńczeniem i obłędem. Szerzy się donosicielstwo na współtowarzyszy niedoli, liczy się własne ocalenie nawet kosztem bliźniego. Dla wygłodzonego osadzonego ważniejsza jest dodatkowa kromka chleba, niż życie współwięźnia.
Pomimo tak przygnębiającego obrazu życia w łagrze, współwięzień i narrator Herling-Grudziński, w przeciwieństwie do Tadeusza Borowskiego, nie traci wiary w człowieka. Ma nadzieję, że więźniowie ocalili choćby cząstkę człowieczeństwa poprzez modlitwę, protest, uczucie żalu i rozpaczy. W epilogu opisuje spotkanie z więźniem, który wydał na śmierć innych współtowarzyszy niedoli, aby ratować własne życie, ale nie zgadza się na zaakceptowanie takiego postępowania.
Dodaj komentarz