Władysław Reymont – Chłopi – Kompozycja i narracja powieści

Akcja powieści Władysława Reymonta Chłopi rozgrywa się we wsi Lipce, w gminie Tymów w Łowickiem. Powieść nie ma konkretnego czasu. Kompozycja Chłopów jest otwarta. Ramę powieści stanowi rok rolniczy, który wyznacza rytm prac polowych. Poza tym w powieści funkcjonuje druga oś kompozycyjna, którą stanowi z kolei rok obrzędowo liturgiczny. 
Powieść Reymonta podzielona jest na cztery części: jesień, zima, wiosna, lato.

Podział taki podkreśla związek życia ludzkiego z naturą, jego ciągłość i trwałość, a jednocześnie jego dynamiczność, jego zmiany, które zawsze się dokonują mimo odwiecznego porządku. 
W strukturze powieści można wyróżnić cztery przenikające się warstwy: 
– porządek fabularny, zdarzeniowy
– porządek prac ludzkich związanych nierozerwalnie z przyrodą
– porządek obyczajowo-obrzędowo-religijny, na który składają się ceremonie, uroczystości i święta
– porządek egzystencjalny dotyczący spraw życia i śmierci, ludzkiej doli
Granice wsi są granicami powieściowego świata, w ten sposób zostało pokazane chłopskie zakorzenienie w miejscu, kategoria bycia  tutejszym. Tylko jedno miejsce może być uznawane za swoje- staje się osią wszechświata, centrum akcji powieściowej. Tym, co trzyma chłopa w jego wsi jest nie tylko głód ziemi, ale potrzeba bycia u siebie. Miejsce ma cechy przestrzeni mitycznej, oswojonej, bezpiecznej.
Tytuł dokładnie odzwierciedla treść utworu, bowiem jego bohaterem są właśnie chłopi, ich życie rodzinne i gromadzkie, obrzędy religijne i świeckie. W utworze występuje bohater zbiorowy. Każdy ma tu swoje miejsce, żyje według określonych zasad, przekroczenie ich grozi wyrzuceniem ze społeczeństwa. 
Akcja powieści nie ma wyraźnego wątku centralnego. Na plan pierwszy wysuwają się wątki związane z rodziną Borynów- małżeński dramat Macieja i dzieje romansu Jagny i Antka. Zakazana miłość w tym trójkącie spleciona została ściśle z dziejami wiejskiej gromady i jej konfliktem z dworem. 
W powieści występuje 3 narratorów – wiejski gaduła, realistyczny obserwator i stylizator młodopolski. Wiejski gaduła ma chłopską świadomość, przeżywa wszystko z bohaterami, mocno związany jest z wsią, posługuje się stylizacją gwarową, relacjonuje wydarzenia, wprowadza dialogi, opisuje codzienne życie, uroczystości, obrzędy. Czasami wiejskiego gadułę zastępuje realistyczny obserwator. Kiedy mowa o wewnętrznych przeżyciach bohaterów, głos zabiera młodopolski stylizator. 
Język powieści oparty jest na gwarze łowickiej. Nie jest to czysta gwara, Reymont świadomie ją stylizuje, na przykład Maciej Boryna wypowiada najczęściej zdania krótkie, mądre, jak przystało na pierwszego gospodarza wsi.   
 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.