Adam Naruszewicz – Chudy literat – Interpretacja i analiza

Satyra Adama Naruszewicza Chudy literat mówi o braku zaineresowania szlachty poważną i wartościową książką.

Autor z żalem i niepokojem  stwierdza, że w naszym kraju jeszcze ten dzień nie zaświtał. Żeby kto w domu pisma pożyteczne czytał. Analizuje nędzne życie ludzi utrzymujących się z pisania, którzy zamiast sławy i bogactwa cierpią biedę, mieszkają i jadają skromnie, strój ich jest mocno zniszczony i nikt nie darzy ich szacunkiem. Próbuje odnaleźć przyczynę tego stanu rzeczy.

Literat, o którym mówi utwór, na próżno czeka na kupujących, na próżno reklamuje Tacyta Polskie dzieje, książki omawiające sytuacje w krajach Europy, a nawet te, które radzą, jak prowadzić wzorowe gospodarstwo. 

Przedmiotem kpin satyry Naruszewicza Chudy literat, jest ciemny, prymitywny szlachcic. Bohater będąc w Warszawie zdecydował się kupić sobie jakąś ciekawą książkę do domu, jakieś dzieło w nowej modzie. Oferowane przez księgarza pouczające książki nie interesują Sarmaty- kazania, uważa, że są przeznaczone dla księży, którzy według niego mają dużo czasu by czytać, zaś dzieła patriotyczne zawierają same kłamstwa. Długo wybrzydza, w końcu wybiera kalendarz, w którym podane wiadomości nie wymagają żadnego umysłowego wysiłku i nie wybiegają ponad przęciętny poziom intelektualny tych, którzy go czytają.  

W przytoczonym dialogu jaki prowadzi księgarz z szlachcicem, Adam Naruszewicz ośmiesza nieuctwo szlachty, brak z jej strony zainteresowania literaturą, historią i polityką. Wyszydza wady sarmackie: głupotę, pijaństwo, prywatę, ograniczenie intelektualne, skłonność do  rozpusty. Polska szlachta, pomimo, że oświecenie to wiek rozumu, rozumem pogardza, wiedza nie ma dla niej żadnego znaczenia. 

Budowa: wiersz ma budowę ciągłą, występują rymy parzyste. 
Środki artystyczne: przenośnia- Podobno na gnojowym blisko gdzieś Parnasie Apollo ci swym duchem czczy żołądek puszy. 
                             wyliczenia- ozdoba narodu, pszczółka pełna plonu cukrowego, pieszczota, oczko Helikonu, kwiatek, perła, kanarek,słońce polskiej ziemi ….