Dlaczego twórczość Mikołaja Reja jest ilustracją renesansowej ideologii – rozprawka

Mikołaj Rej był pierwszym Polakiem, który zaczął pisać wyłącznie w języku ojczystym. Myśl przewodnia jego twórczości wyrażona jest w słowach: A niechaj narodowe wżdy postronni znają, Iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają, sprawił, że literatura zaczęła rozwijać się w języku narodowym. Był bardzo przywiązany do swojej ojczyzny i dowiódł, że współczesne mu życie narodu można doskonale wyrazić w języku polskim.

Pisarz swoje utwory tworzył językiem potocznym, często dosadnym. Był znakomitym obserwatorem życia społecznego, dlatego też wszystko, co go śmieszyło w zachowaniu ludzi, ukazywał w sposób realistyczny i humorystyczny. Stosował dowcip i ironię. Jest pierwszym w historii naszej literatury autorem, który wprowadził do swojej twórczości mowę potoczną. Śmiał się ze wszystkiego, co nie podobało mu się w życiu ludzi, wytykał przejawy ich głupoty.

Tej w swojej twórczości wyraził swój pogląd na życie ludzi różnych warstw społecznych. Doskonale dostrzegł linię podziału między panami a chłopami. W satyrze Krótka rozprawa między trzema osobami… atakuje szlachtę i duchowieństwo i ich głupotę. Wszystkie nadużycia jakimi się obwiniają wzajemnie trzej rozmówcy, najbardziej dokuczają samym chłopom. Rej współczuje uciskanym chłopom, wyrażając to w słowach Wójta: Ksiądz pana wini, pan księdza, A nam prostym zewsząd nędza, (…).

Według pisarza sytuacja w polskim sejmie jest także niepokojąca. Brak jest w nim jednomyślności, o czym świadczy wypowiedź Plebana: Już to kilka niedziel bają, a w niczym się nie zgadzają. Autor trafnie spostrzega, że posłowie dbają tylko o swoje interesy, nie dążą do wprowadzenia jakichkolwiek zmian społecznych.

W sposób doskonały przedstawił życie najbogatszej warstwy społecznej, mianowicie szlachty. W Żywocie człowieka poczciwego ukazuje na czym polega prawdziwe szlachectwo. Głównymi zaletami pana powinna być cnota i poczciwość. Wskazuje jednocześnie wady, które są niegodne człowieka tego stanu, takie jak: łakomstwo, pijaństwo, niesprawiedliwość i zdzierstwo.

Rej poeta – humanista sławi pracę rolnika i piękno otaczającej go przyrody. Uważa, że człowiek jest cząstką przyrody, powinien czuć się szczęśliwym na jej łonie, cieszyć się życiem ziemskim. W Żywocie człowieka poczciwego ukazuje radość życia, umiłowanie domu rodzinnego i najbliższych, pracy na ziemi i przyrody.

Podsumowując dotychczasowe rozważania stwierdzam, że twórczość M. Reja w sposób realistyczny wyraża jego pogląd na życie społeczne w okresie renesansu.

1. udowodnił, że literatura może rozwijać się w języku narodowym,
2. pokazał, że potoczny język, choć czasem dosadny, nadaje się do wyrażania swoich poglądów na życie
3. dostrzegł linię podziału biegnącą między szlachtą a chłopami
4. wyraził swój niepokój istniejącą sytuację w sejmie
5. stworzył wizerunek człowieka – szlachcica, ucząc jednocześnie, jakie zalety winien posiadać
6. sławi pracę rolnika i piękno otaczającej go przyrody