Wojny handlowe toczone na forum GATT i WTO

Mimo rozbudowanego systemu rozstrzygania sporów handlowych, zarówno w czasie istnienia GATT, jak i od 1995 r., czyli od momentu wejścia w życie WTO, doszło do kilku tzw. wojen handlowych, w szczególności pomiędzy USA i Unią Europejską, które stanowią dwie największe gospodarki świata.

Pierwsza z nich, tzw. wojna kurczakowa rozpoczęła się w 1963 r., czyli jeszcze za czasów działalności GATT. Spór dotyczyły importu drobiu z USA do Niemiec.

Ze względu na zacieśniające się zależności między tymi państwami, w kolejnych latach konflikty tylko narastały, odnosząc się głównie do handlu artykułami rolnymi. Wzrost produkcji nasion oleistych w latach 80. zapoczątkował „wojnę sojową”. Zażegnanie konfliktu nastąpiło dopiero w 1992 r., podczas Rundy Urugwajskiej.

Kilka lat później, WTO było zmuszone do kolejnej interwencji ze względu na wprowadzenie zakazu importu amerykańskiego mięsa, które zawierało hormony. USA w odwecie chciało wprowadzić cło w wysokości 200% na niektóre produkty pochodzące z UE. Ostatecznie WTO zażegnało ten konflikt nakazując europejskiej wspólnocie wycofać zakaz (Hoekman, Kostecki 2011).

Kolejnym konfliktem na tle handlowym była tzw. wojna bananowa zapoczątkowana w 1996 r. Wśród oskarżycieli ponownie znalazły się Stany Zjednoczone, a także Ekwador, Meksyk, Gwatemala i Honduras. Państwa te sądziły, iż UE dyskryminuje ich producentów i handlarzy bananami (Kocot 2008). W zamian za takie postępowanie, USA nałożyło cła w wysokości 100% na niektóre produkty unijne.

Nowe stulecie przyniosło największą dotychczas wojnę handlową między UE a Stanami Zjednoczonymi – tzw. wojnę stalową. Tym razem, USA pragnęło chronić tą branżę przed konkurencyjnym importem poprzez narzucenie 30-procentowych stawek celnych na stal pochodzącą z krajów Unii Europejskiej, Europy Wschodniej i Azji. W odwecie, UE zagroziło uruchomieniem ceł odwetowych na część importowanych towarów amerykańskich. Do końca 2002 r. konfliktu nie udało się zażegnać. WTO pozostało bezradne (Puślecki, Skrzypczyńska 2011).

Powyższe przykłady wojen handlowych dowodzą, iż system rozstrzygania sporów GATT/WTO nie był i wciąż nie jest  dostatecznie skuteczny.