Wesele – Jako dramat symboliczno-wizyjny – Stanisław Wyspiański
Poecie, którym był Kazimierz Przerwa-Tetmajer, przyrodni brat Gospodarza, jawi się zakuty w zbroję rycerz Zawisza Czarny, będący symbolem męstwa, bohaterstwa, ludzkiego honoru i patriotyzmu. Zjawa Rycerza odpowiada głęboko skrywanej tęsknocie Poety za mocą, której szuka, sięgając do odległej przeszłości. Jednak lęki biorą górę, świadomość słabości i niewiara zwyciężają. Rycerz zarzuca Poecie jego bezczynność, brak literatury nawołującej do zbrojnej walki i niosącej nadzieje. Zadaje mu pytanie: A czy wiesz, czym ty masz być? O czym tobie marzyć, śnić?, i przypomina mu zwycięską bitwę pod Grunwaldem. Wizyta rycerza upewni Poetę, że nie był tym, kim powinien być. Że jego twórczość dotyczy spraw martwych, nieważnych, niemających większego znaczenia dla narodu.
Widmo hetmana Branickiego ukazuje się Panu Młodemu. Branicki był przywódcą konfederacji targowickiej, został uznany za zdrajcę i sprzedawczyka. Wraz z nim pojawia się chór oskarżający go o ciężkie przewinienia wobec narodu. Jest on reprezentantem klasy szczególnie odpowiedzialnej za zgubę narodu. Swoim zachowaniem reprezentuje pychę, egoizm i sprzyjanie zaborcom za odpowiednią zapłatą. Krytykuje małżeństwo z chłopką, mówiąc: Czepiłeś się chamskiej dziewki?! Polska to wszystko hołota.
Wesele pokazało, że nie ma teraz jedności w narodzie i nie było jej nigdy. Rozmowa Pana Młodego z hetmanem uświadomiła bohaterom, że tak jak mają swoje grzechy wobec narodu chłopi (rabacja galicyjska), tak też wiele na sumieniu mają panowie: nieliczenie się z chłopami, pogardzanie nimi, egoizm, zdrada.
Dodaj komentarz