Średniowiecze – Sztuka średniowieczna – Styl romański i gotycki

Sztuka średniowieczna skierowana była głównie do Boga. Średniowieczne budowle:

– zamki (Malbork)

– budynki sakralne (katedra Notre Dame)

– klasztory (opactwo benedyktynów)

W architekturze średniowiecznej dominowały dwa style: styl romański i styl gotycki.

– Styl romański – pojawił się we Francji pod koniec X w. i utrzymywał się do połowy XIII w. Wznoszono głównie budowle sakralne: kościoły i klasztory. Budowano z kamienia, na planie krzyża lub koła. Budowle były proste, sprawiały wrażenie masywnych, opartych na bryłach, warowni. Posiadały maleńkie okna, sklepienie półokrągłe, kolebkowe, były bogato zdobione, najczęściej płaskorzeźbami.

W stylu romańskim został zbudowany m.in. kościół św. Trójcy w Strzelnie, rotunda św. Feliksa i Adaukta na Wawelu oraz Kościół św. Andrzeja na Wawelu. 

– Styl gotycki – pojawił się w drugiej połowie XII w. we Francji i przetrwał do do XV w. Charakteryzował się strzelistością wieży, ostrymi łukami, wysokimi oknami zdobionymi witrażami, wnętrze dekorowano rozetami, mozaikami. Budowle sprawiały wrażenie lekkości. Stosowano sklepienie krzyżowe i krzyżowo-żebrowe. Oprócz budowli sakralnych w stylu gotyckim wznoszono też budowle świeckie: zamki, ratusze, barbakany.

Najbardziej znane budowle tego stylu to: Katedra Notre Dame w Paryżu, Kościół Mariacki w Krakowie, zamek w Malborku.

Malarstwo – w średniowieczu malarze mieli 3 cele: upiększać Dom Boży, upamiętniać życie świętych, a jednocześnie malarstwo dawało przyjemność prostaczkom. Malowano sceny okrucieństwa, zdeformowane postacie. Najczęściej postacie Chrystusa i Maryi były większe od pozostałych.

Najwybitniejsi malarze to: Giotto di Bondone Ofiarowanie Chrystusa w świątyni Kaplica Scrovegnich w Padwie (1303-1305); Hieronim Bosch Siedem grzechów głównych albo Stół mądrości (1480); Jan van Ecyk Święty Hieronim w pracowni (1441-1442); Cimabue Matka Boska z dzieciątkiem otoczona sześcioma aniołami.

Rzeźba – rzeźbiono głównie motywy religijne, zdobiące portale i ołtarze, np.: ołtarz Wita Stwosza w Kościele Mariackim; Pieta – przedstawia cierpienie Maryi trzymającej martwego Jezusa

Sztuka użytkowa – rozwijała się gł. w kościołach i katedrach. Malowano portrety i obrazy świętych umieszczane na ołtarzach, albo sceny religijne – tematy fresków miały funkcje ozdobne. Biblie i psałterze ozdabiano też iluminacjami. Wizerunki zmarłych na nagrobkach i w kaplicach miały nam przypominać o zmarłych i świętych.

Muzyka – Cantus planus kościoła łacińskiego nazywany śpiewem gregoriańskim na cześć papieża, który skodyfikował 8 tzw. tonów kościelnych i ok. 3000 melodii. Stał się fundamentem, na którym zbudowano muzykę europejską. Był to śpiew bez akompaniamentu. W ten sposób wykonywano psalmy, hymny i antyfony w swobodnym rytmie.