Cyprian Kamil Norwid – Bema pamięci żałobny rapsod – Idea wolności – interpretacja

Utwór Cypriana Kamila Norwida Bema pamięci żałobny rapsod poświęcony jest pamięci generała Józefa Bema, uczestnika powstania listopadowego, a potem naczelnego wodza armii węgierskiej, zmarłego w 1850 r, w Turcji.

Tematem utworu jest pogrzeb Józefa Bema, stylizowany na wzór pochówku średniowiecznego rycerza i dawnych wodzów słowiańskich. Bem postępował według zasad etyki rycerskiej. Dla Norwida był ucieleśnieniem najwyższych wartości moralnych i cnót wojskowych. Popierał braterstwo narodów walczących w obronie wolności. Walczył za wolność naszą i waszą we Francji i Portugalii, w czasie Wiosny Ludów, był się w obronie Wiednia i na Węgrzech. Umarł, ale pozostawił po sobie kontynuatorów swej myśli.

Rapsod to utwór poetycki, który w podniosłych słowach ma sławić jakiegoś wielkiego bohatera. Obrzędowi pogrzebania zwłok towarzyszą lamenty i łkania, co świadczy o ogromnym szacunku i przywiązaniu, jakim cieszył się zmarły. Powiewające zdobyczne proporce symbolizują zwycięstwa Bema. Płoną pochodnie, chłopi uderzają toporami w tarcze, aby podkreślić bohaterstwo i waleczność nieboszczyka, oddać mu hołd. Jest to pewnego rodzaju marsz ludzi walczących o wolność, pokój i sprawiedliwość.

Wiersz ma być wyrazem przekonania, że pamięć o zmarłym i ideach za które walczył, nigdy nie przeminie, nie zgaśnie. Ma także skłaniać ludzi do czynnego udziału w walce o niepodległość, motywować do działania. Zasługują wielkich jednostek jest to, że pozostają w pamięci jako wzór do naśladowania. Norwid podkreśla, że ludzie, którzy kierują się ideą wyznawaną przez Bema, są wykonawcami jego duchownego testamentu.

Śmierć Bema określana jest jako odjazd. Pochód pogrzebowy przekracza gro i budzi do życia uśpione narody. Idea, której służył Bem nie zginie, będzie zagrzewać do walki przyszłe pokolenia.