Utwór Zbigniewa Herberta Przesłanie Pana Cogitoma charakter manifestu, wyznania i modlitwy. Zawiera podstawowe prawdy moralne.
Pan Cogito, a zarazem Zbigniew Herbert, zabiera głos w różnych kwestiach życiowych. Mówi o muzyce, moralności, kłamstwie, prawdzie. Wskazuje co jest dobre, a co złe.
Każde przykazanie opatrzone jest przestrogą.
Poeta zaleca wierność podstawowemu dziedzictwo moralnemu, zachować postawę wyprostowaną, pokorę, miłość, głoszenie prawdy, odwagę i uświadamia czytelnika, że nawet gdy przyjmie postawę moralnego heroizmu, zamiast nagrody może go spotkać pogarda, zapomnienie, a nawet śmierć: a nagrodzę cię za to tym co mają pod ręką chłostą śmiechu zabójstwem na śmietniku.
Stwierdzenie, że każdy ma swoją otchłań oznacza, iż każdy z nas ma zapisany jakiś los. Przeżywa dobre chwile, i złe. Wszyscy muszą żyć i pogodzić się z przeznaczeniem. Człowiek sam powinien decydować o swoich wyborach i przyjąć za nie odpowiedzialność.
Wiersz zbudowany jest z czternastu części. Jest to wiersz biały, nie występują w nim rymy – nieregularny.
Środki artystyczne: apostrofa: Bądź wierny idź – takie bezpośrednie zwroty do Pana Cogito oznaczają, że wiem ma charakter przykazania etycznego; metafora: dopóki krew obraca się w piersi twoją ciemną gwiazdę – ciemna gwiazda symbolizuje serce, epitety: idź wyprostowany – prosta postawa oznacza wierność prawdzie.