Bohaterowie:
- Cezary Baryka – główny bohater powieści Stefana Żeromskiego Przedwiośnie. Urodził się około 1900 r. w Baku. Tutaj też spędził dzieciństwo, rozpieszczony przez rodziców. Gdy wybucha I wojna światowa Seweryn Baryka wyjeżdża z miasta, by wziąć udział w walkach, a Cezary pozostaje z matką. W 1917 r. do Baku dociera rewolucja komunistyczna, którą Cezary wita z entuzjazmem. Bierze udział w demonstracjach, przestaje chodzić do szkoły, jest zafascynowany ideologią bolszewicką.Śmierć matki i ogrom zbrodni powodują przełom w sposobie myślenia o rewolucji. Dzięki namowom ojca decyduje się na powrót do Polski. Niestety, Seweryn umiera podczas podróży, a Cezary sam dociera do nieznanej mu ojczyzny. Po przyjeździe stara się skonfrontować opowieści ojca o szklanych domach z rzeczywistością. Wszystko to okazuje się jedynie mitem.
W Warszawie udaje się do znajomego matki Szymona Gajowca, który pomaga mu się urządzić w stolicy. W 1920 r. wybucha wojna polsko-bolszewicka i Cezary bierze w niej udział. Na froncie ratuje życie Hipolitowi Wielosławskiemu, a ten w geście wdzięczności zaprasza go do rodzinnego majątku w Nawłoci. Przeżywa tam gorący romans z młodą wdową, Laurą Kościeniecką. Ma też możliwość obserwować panującą tam niesprawiedliwość społeczną – rozrzutne i beztroskie życie ziemiaństwa wypełnione zabawami oraz nędzę i ciężką pracę chłopów i komorników.
Ślub Laury przyspiesza jego powrót do Warszawy, aby kontynuować rozpoczęte studia medyczne. Tu spotyka się z dwiema sprzecznymi ideologiami dotyczącymi odbudowy polskiej państwowości. Jedną z nich reprezentuje Szymon Gajowiec – zwolennik powolnych reform prowadzjących do odbudowy gospodarczej. Drugą propaguje przyjaciel ze studiów, Antoni Lulek, komunista postulujący rewolucję społeczną. Cezary jednak nie opowiada się za żadną z tych koncepcji. Wprawdzie w końcowej scenie przyłącza się do manifestacji robotników maszerujących na Belweder, lecz to może świadczyć głównie o proteście bohatera na panujące w Polsce zło.
- Seweryn Baryka – ojciec Cezarego, były żołnierz Legionów Piłsudskiego, urzędnik pracujący w przemyśle naftowym. Był gorącym patriotą, o czym świadczy traktowanie pamiętnika dziadka Kalista, uczestnika powstania listopadowego, jako największego skarbu rodzinnego.
W czasie I wojny światowej zostaje wcielony do armii rosyjskiej, skąd jako dezerter przedostaje się do Legionów Piłsudskiego. Przedziera się przez granice i fronty, aby dotrzeć do żony i syna. Niestety, pani Barykowa już nie żyje. Namawia syna do powrotu do wolnej ojczyzny. Razem wyruszają w podróż, która jest niezwykle długa i uciążliwa. Chory Seweryn opowiada synowi o osiedlu szklanych domów, które powstało w Polsce. Są one ogrzewane elektrycznie, posiadają kanalizację, są czyste i ciepłe. Wkrótce po przekroczeniu granicy Cezary przekona się, że szklane domy były jedynie wytworem bujnej wyobraźni chorego ojca.
Sewerynowi nie udało się dotrzeć do Polski. Nie przeżył okrutnych warunków podróży, umarł w drodze i został pochowany na terenie Rosji.
- Jadwiga Barykowa – matka Cezarego. Pochodziła z Siedlec. Tu też przeżywała wielką, odwzajemnioną miłość do Szymona Gajowca. Nie poślubiła ukochanego, bo był ubogim urzędnikiem i jej rodzice byli przeciwni temu małżeństwu. Wyszła za Seweryna Barykę, opuściła rodzinne miasto na zawsze, wyjechała z mężem do Baku. Mimo upływających lat, nigdy nie przestała tęsknić za ojczystymi stronami.
Jadwiga Barykowa była kobietą dobrą, cichą, szanowała męża, bardzo kochała swego syna. Zajmowała się przede wszystkim jego wychowywaniem. Gdy mąż poszedł na wojnę, ona sama została z synem. Przeżyła cały koszmar związany z rewolucją w Baku. Na nią spadł cały ciężar obowiązków domowych. Z narażeniem życia ukrywała część rodzinnego majątku, by syn zgodnie z nakazem nie oddał go władzom. Przemycała ze wsi mąkę, aby Czaruś miał co jeść. Codziennie wraz z synem chodziła do portu, w nadziei, że być może spotkają powracającego Seweryna.
Pewnego dnia Barykowa spotkała w porcie księżną Szczerbatow-Mamajew z córkami i udzieliła im schronienia w swoim domu. Niespodziewana rewizja spowodwała, że pani Jadwiga za ukrywanie arystokratki została skazana na roboty publiczne. Ciężka praca bardzo osłabiła jej organizm i wkrótce kobieta zmarła.
- Hipolit Wielosławski – bogaty ziemianin, przyjaciel Cezarego, patriota. Poznali się na froncie w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Baryka uratował mu życie. Po wojnie Hipolit zaprasza go do swego majątku w Nawłoci. Jest niezwykle gościnny, serdeczny dla przyjaciół. Inny jest jego stosunek do chłopów i służby – gardzi nimi, jest obojętny na ich nędzę i los.
- Karolina Szarłatowiczówna – cioteczna siostra Hipolita, która utraciła swój majątek na Ukrainie w czasie rewolucji rosyjskiej. Nieszczęśliwie zakochała się w Cezarym, była niezwykle rozczarowana, gdy odkryła romans Baryki z Laurą. Została otruta przez Wandę Okszyńską, swoją rywalkę, także zakochaną w Cezarym.
- Laura Kościeniecka – wielka miłość Cezarego. Młoda, bogata wdowa, właścicielka majątku Leńce, sąsiadującego z Nawłocią. Gdy się poznali była już zaręczona z Barwickim. Wkrótce poślubiła go, pomimo, że go nie kochała. Bawiła się kosztem młodego Baryki, chciała go uczynić swoim kochankiem – lecz on się nie zgodził.
- Antoni Lulek – studencki przyjaciel Cezarego, komunista. Próbował przekonać Barykę do swoich idei, atakował nowo powstałe państwo polskie, ponieważ było krajem kapitalistycznym. Cieszyły go wszelkie niepowodzenia rządu. Był zwolennikiem rewolucji społecznej, by władzę mogli przejąć komuniści.
- Szymon Gajowiec – pierwsza miłość Jadwigi Barykowej, urzędnik Ministerstwa Skarbu. Udziela pomocy Cezaremu, gdy ten przybywa do Polski, do Warszawy. Potępia rewolucję i idee komunistów, jest propagatorem powolnych reform prowadzących do odbudowy gospodarczej kraju.