Głównym bohaterem Pamiętników Jana Chryzostoma Paska jest sam autor. W pierwszej części poznajemy Paska jako szlachcica – żołnierza, uczestnika wielu wojen. Walczył na ogół dzielnie, zwłaszcza ze Szwedami w Polsce i Danii. Był świetnym kompanem, żołnierzem pewnym siebie, o wielkim temperamencie, czasem okrutnym. Cieszył się autorytetem zarówno u podwładnych, jak i u przełożonych.
Można przypuszczać, że zapału do walki dostarczała mu nie tyle miłość do ojczyzny (choć nie można mu zarzucić braku patriotyzmu) ile ambicja osobista, chęć zdobycia łupów, nadzieja na zrobienie kariery. Prawdopodobnie przyczyną udziału Paska w wyprawie do Danii była także ciekawość świata i ludzi, żądza przygód, a także przywiązanie do wodza Stefana Czarnieckiego, którego darzył ogromnym szacunkiem.
Służba wojskowa pod jego komendą była dla Paska szansą na awans i szkołą wychowania patriotycznego. Pasek był nie tylko świadkiem, ale i uczestnikiem wielu historycznych zdarzeń. Czasem prześladował go pech, w bitwach i potyczkach stracił wiele koni, aż wreszcie nie stać go było na następnego i musiał zrezygnować z wojaczki.
Posłuszny nakazywanym przez Kościół postom i odpustom nie brał ich sobie głęboko do serca, skoro nie zmieniały jego obyczajów i nie łagodziły stosunku do człowieka. Szczególną uwagę zwraca scena mszy świętej, do której służył Pasek mając ręce poplamione krwią wrogów. Ksiądz odprawiający mszę pochwala te barbarzyństwo słowami: nie wadzi to nic, nie brzydzi się Bóg krwią rozlaną dla imienia swego.
Po zakończeniu służby wojskowej żeni się z podstrzarzałą wdową z sześciorgiem dzieci. Jako ziemianin jest dobrym gospodarzem, dzierżawcą wielu wsi. Poza tym uczestniczy w wielu ceremoniach towarzyskich, zajmuje się polowaniem, hodowlą ptaków.
Z Pamiętników Paska wyłania się obraz typowego zawadiackiego sarmaty, uosobienie wszelkich wad szlachty. Jest to szlachcic mężny, choć nadmiernie skłonny do bitki, nieprawdopodobny awanturnik i pieniacz, który albo pociąga z butelki, albo się kłóci ze wszystkimi dookoła, albo pojedynkuje. Nawet po ślubie nie zaprzestaje bijatyk i nieustannych zwad sąsiedzkich. Pasek aż pięć razy był skazany na wygnanie, a raz nawet na utratę czci i praw.
Jak typowy polski sarmata, bohater jest człowiekiem dumnym i zadufanym w sobie, oddanym tradycji i przywiązanym do polskiego ustroju, a więc do swobód i przywilejów szlacheckich. Myśli kategoriami przeciętnego szlachcica, dlatego też ucisk i niedolę chłopa uważa za naturalny stan rzeczy. Życie prywatne szlachty nacechowane jest troską o dobrobyt i korzyści materialne, jak np.: zdobycie łupów wojennych, czy też w przypadku Paska zaloty do bogatej wdowy, które bardziej przypominały układy handlowe niż wyznania miłosne. Nie bylo mu jednak obojętne dobro ogółu, zdobywał się na krytycyzm w ocenie postępowania magnatów.