Wypracowania

Witkacy – Szewcy – trzy rewolucje. Streszczenie utworu – Stanisław Witkiewicz

Stanisław Witkiewicz, Witkacy miał dość pesymistyczne poglądy na przyszłość ludzkości. W swym dramacie Szewcy stara się wskazać kilka prawd historycznych o znaczeniu uniwersalnym a mianowicie, że z każdej rewolucji najwięcej korzyści osiągają nie ci, którzy dokonali przewrotu, lecz ci, którzy wiedzieli, w którym momencie sięgnąć po władzę. W Szewcach zawarł katastroficzną wizję świata, która będzie wynikiem trzech kolejnych przewrotów rewolucyjnych.

Akcja rozgrywa się w warsztacie szewskim, w nieokreślonym bliżej czasie. W sposób groteskowy Witkacy przedstawił obraz społeczeństwa: arystokrację reprezentuje księżna Irina Wsiewołodna Zbereźnicka-Podberezka; burżuację i inteligencję – prokurator Robert Scurvy; proletariat – tytułowi szewcy, Józef i Jędrek czeladnicy i magister Sajetan Tempe.

Pierwszego przewrotu faszystowskiego dokonuje prokurator Scurvy, z udziałem faszystowskiej organizacji Dziarscy Chłopcy i zostaje nominowany na ministra sprawiedliwości.

Zapowiada rządy dyktatorskie, faszystowskie. Natychmiast każe aresztować szewców i rezygnuje z tradycyjnych kar skazał ich na przymusową bezczynność. Zaspokojona żądza władzy nie przynosi jednak Scurvy’emu zadowolenia. Czuje wewnętrzną pustkę, gdyż prawdziwym powodem jego niespełnienia jest niezaspokojone pożądanie księżnej Iriny.

Tę sytuację wykorzystuje majster Sajetan, który przekonuje czeladników do wspólnego obalenia dyktatury, rozwalają więzienie i natychmiast rozpoczynają pracę, wołając: cały świat zabucim – zapracujem, zagwazdrzem – wszystko jedno. Sajetan z czeladnikami tworzy ustrój komunistyczny. Następuje zmiana ról: szewcy rządzą, a prokuratora Scurvy’ego wtrącają do więzienia. Nowy dyktator przerabia warsztat szewski na piękny gabinet. Irina teraz zabiega o względy Sajetana. Dawny dyktator Scurvy upodobnił się do psa, waruje przywiązany do łańcucha.

Podobnie jak prokuratorowi, tak i Sajetanowi władza nie przynosi zadowolenia i wyznaje, że lepiej był być szewcem, mieć swoje idee i marzyć o ich spełnieniu. Czeladnicy Józef i Jędrek oskarżają go o burżuazyjne odchylenia i postanawiają go zabić. Fakt zabicia Sajetana potwierdza ważną prawdę historyczną, że każda rewolucja pożera własne dzieci.

Tę samowolną egzekucję przerywa wejście Kmiotków narodowych z Chochołem. Zostają oni jednak wyrzuceni, a czeladnicy powracają do kontynuowania egzekucji. Czeladnicy pozwalają Sajetanowi wygadać się przed śmiercią i uklęknąć przed Iriną, do której łasi się też Robert Scurvy. Ostatecznie Sajetan zostaje zamordowany przez swoich  czeladników Józka i Jędrka.

Rozpoczyna się trzecia rewolucja w dramacie, totalitarna. Na scenie pojawia się Hiper – Robociarz z bombą w ręku, która za chwilę ma wybuchnąć. Wszyscy giną ze strachu na ten widok. Następuje już tylko ostateczny totalitaryzm Towarzyszy X i Abramowskiego, bezwzględnej władzy. Świat pogrąża się w chaosie, coraz bliżej jest ostateczna katastrofa.

Jak pokazuje dramat Witkacego, dokonujące się przewroty niczego nie zmieniają, kolejna władza niczym nie różni się od poprzedniej, niezależnie od głoszonych wcześniej poglądów. Rewolucja prowadzi jedynie do rozbojów, zniszczeń i śmierci.

Exit mobile version