Stanisław Staszic – Przestrogi dla Polski – Program reform Polski
Traktat publicystyczny Stanisława Staszica Przestrogi dla Polski powstał w czasie trwania Sejmu Czteroletniego. Autor starał się przestrzec szlachtę przed skutkami powolnych i nieefektywnych obrad i uzmysłowić o konieczności wprowadzenia reform i uchwalenia konstytucji.
Traktat ten jest kontynuacją wątków podjętych w Uwagach nad życiem Jana Zamoyskiego, zawiera wiele ważnych uwag, dostosowanych do zmienionej sytuacji.
Do najważniejszych postulatów Staszica należą:
- zniesienie liberum veto, wolnej elekcji – wprowadzenie dziedziczności tronu;
- utworzenie sojuszu szlachecko-mieszczańskiego skierowanego przeciw magnatom;
- wprowadzenie rządów republikańskich
- domaga się, aby ustanowienie praw odbywało się zwykłą większością głosów
- prawo musi być równe dla wszystkich
- prawa ludzkie powinny wynikać z praw Boskich
- postuluje poprawę niedoli chłopskiej – uwolnienie go od pańszczyzny
- oskarżał króla i magnatów o kult cudzoziemszczyzny – postulował w związku z tym powrót do staropolskich zasad cnoty, patriotyzmu i tradycji
- uprzemysłowienie kraju, by polepszyć jego sytuację gospodarczą
- konieczność swobodnego rozwoju miast i handlu
Część postulowanych przez Staszica reform wprowadziła Konstytucja 3-Maja.
Dodaj komentarz