Pojęcie bajki, satyry, sielanki i poematu heroikomicznego

Bajka – to jeden z gatunków o charakterze dydaktycznym, utwór najczęściej wierszowany, zawierający praktyczne pouczenie lub pogląd ogólny. Bohaterami bajek są przeważnie zwierzęta reprezentujące charaktery i postawy ludzkie. Morał może być wyeksponowany na początku lub na końcu bajki lub bajka może go wyrażać poprzez swą treść. Bajki dzielimy na krótkie, zwięzłe epigramatyczne i dłuższe narracyjne.

Jako twórcę tego gatunku uważa się Ezopa, greckiego bajkopisarza, żyjącego w VI w. p.n.e. Za wzór bajki nowożytnej uważa się bajki francuskiego poety La Fontaine'a żyjącego w połowie XVII wieku.

W Polsce bajki pisali: Biernat z Lublina, Mikołaj Rej, Szymon Szymonowic, Stanisław Trembecki, Adam Naruszewicz, Franciszek Karpiński, Julian Ursyn Niemcewicz i najznakomitszy z nich Ignacy Krasicki.

Satyra – gatunek literacki o charakterze synkretycznym, który łączył w sobie cechy różnych rodzajów literackich. Satyra posługuje się dowcipem, ironią, kpiną lub szyderstwem. Ośmiesza i napiętnuje ludzkie wady, obyczaje, postawy światopoglądowe. Najbardziej znanymi twórcami satyry są: Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Ignacy Krasicki, Julian Ursyn Niemcewicz, Wacław Potocki.

Sielanka (bukolika, idylla) – gatunek literacki przedstawiający obrazy z życia wiejskiego, najczęściej idealizowanego, krainę pełną uroku i spokoju, gdzie mieszkańcy żyją bez kłopotów, noszą wyszukane imiona i jedynymi ich problemami są niepowodzenia miłosne. W starożytności sielanki pisali Wergiliusz i Teokryt. W Polsce autorami sielanek są: Jan Kochanowski, Franciszek Karpiński.

Poemat heroikomiczny – to utwór poetycki parodiujący eposy bohaterskie. Źródłem komizmu jest zestawienie heroicznych bojów, niezwykłych przygód z bardzo śmiesznymi postaciami, które w nich uczestniczą. Poemat heroikomiczny jest doskonałym narzędziem obrażania i ośmieszania negowanych wartości, zawiera często wiele pouczających sentencji. Najbardziej znane poematy heroikomiczne to: Myszeida i Monachomachia Ignacego Krasickiego.