Piotr Skarga – biografia, życiorys

Piotr Skarga urodził się w 1536 r. w Grójcu na Mazowszu, w rodzinie szlacheckiej. W 1552 r. rozpoczął naukę na wydziale sztuk wyzwolonych Akademii Krakowskiej i po otrzymaniu stopnia bakałarza objął kierownictwo szkoły parafialnej przy katedrze św. Jana w Warszawie. Od 1557 r. był związany z dworem wojewody krakowskiego A. Tęczyńskiego, jako wychowawca jego syna – przebywał wraz z nim w latach 1560-62 w Wiedniu. W 1564 r. przyjął święcenia kapłańskie i został kanonikiem katedralnym we Lwowie, zasłynął kazaniami.

W 1569 r. wyjechał do Rzymu i tam rozpoczął nowicjat w zakonie jezuitów. Po powrocie do kraju stał się gorliwym organizatorem szkolnictwa jezuickiego. Zakładał liczne kolegia jezuickie w całym kraju, a od 1579 r. został pierwszym rektorem Akademii w Wilnie.

Bierze żywy udział w walce z różnowiercami, zwalczając ich piórem, kaznodziejskim słowem, posuwając się nawet do politycznych interwencji. Opowiada się za zjednoczeniem kościoła wschodniego z zachodnim.

Bardzo pożyteczna i owocna jest także działalność filantropijna księdza Skargi, założyciela stowarzyszeń opiekuńczych w rodzaju Bractwa Miłosierdzia czy Banku pobożnego, spełniającego rolę kasy pożyczkowej dla ubogich ludzi.

We wszystkich tych tak różnorodnych dziedzinach rozwinął Skarga ogromną gorliwość w pracy, zapał, poświęcenie i bezinteresowność. Te cechy jego charakteru zostały docenione przez króla Zygmunta III Wazę, który w 1588 r. mianował go nadwornym kaznodzieją i funkcję tą pełnił Skarga 24 lata. W 1606 r. sprzeciwił się uchwaleniu sejmowego edyktu tolerancyjnego dla różnowierców, przez co niewątpliwie przyczynił się pośrednio do wybuchu rokoszu Zebrzydowskiego, skierowanego przeciwko antyreformacyjnej i absolutystycznej polityce Zygmunta III Wazy. Zmarł w Krakowie w 1612 r.

Dzieła pisarskie Piotra Skargi były ściśle związane z jego działalnością religijną, społeczną i polityczną. Najważniejszym dziełem nadwornego kaznodziei są wydane w 1597 r. Kazania sejmowe. Są one traktatem politycznym, na który składa się osiem utworów, powstałych po sejmie w 1597 r.

Jest także autorem najpopularniejszego w XVI i XVII w. zbioru Żywotów świętych wydanych w 1579 r.

W latach 90. XVI w. Skarga publikował pisemka zwalczające ustawę warszawską z 1573 r. gwarantującą swobodę i tolerancję wyznaniową. W rozprawie O rządzie i jedności Kościoła Bożego zalecał monarchię jako najlepszą formę rządów. Świadom konieczności wewnętrznych reform, opublikował w 1595 r. Kazania na niedziele i święta.