Odrodzenie:
- Reformacja – ruch dążący do przeprowadzenia wielu reform religijnych. Reformację zapoczątkował Marcin Luter.
- Sonet – odmiana liryki, wywodzi się z XIII-wiecznej Italii. Wiersz taki tworzą 4 strofy – dwie 4-wersowe i dwie 3-wersowe o regularnym układzie rymów. Ważną rolę w sonecie pełni puenta, podsumowuje ona problem zarysowany w utworze. W sonetach pisze się o miłości do drugiego człowieka.
- Nowela – utwór krótki, akcja jednowątkowa, związana z tytułem, opisuje fragment życia bohatera, brak komentarzy, kończy się puentą.
- Klasyczny – stanowiący normę, typowy wzór, harmonijny, idealny, prosty w formie, będący wytworem kultury starożytnej, naśladujący wzorce antyczne.
- Makiawelizm – to postawa, która streszcza się w sentencji cel uświęca środki.
- Tren – utwór o charakterze żałobnym ukształtowany w Grecji; wyrażenie żalu, rozpaczy po stracie kogoś, przypomnienie dokonań i cech zmarłego.
- Epicedium – pieśń żałobna śpiewana przy łożu zmarłego w czasach starożytnych.
- Oniryzm – świat snó, rzeczywistość na wzór snu.
- Inskrypcja – ryty napis pamiątkowy, mógł mieć formę trenu, elegii.
- Eklaga – odmiana sielanki, czysty dialog.
- Kwartyna – strofa czterowersowa.
- Sielanka (idylla, bukolika) – gatunek epicko-liryczny o tematyce zaczerpniętej z życia wiejskiego; słowo sielanka wywodzi się od sioła (dawniej wieś), bokólas – gr. pasterz, eidyllio – obrazek.
- Humanizm – to prąd umysłowy, według którego najważniejszym jest człowiek i jego sprawy.
- Topos – stały motyw, wątek zaczerpnięty z mitologii.
- Psałterz – zbiór psalmów śpiewanych w czasie nabożeństw.
- Utopia – z gr. outopos miejsce, którego nie ma – utwór literacki ukształtowany w epoce renesansu, ukazujący idealny model państwa i społeczeństwa.
- Fraszka – krótki utwór okolicznościowy o charakterze żartobliwym.
- Pieśń – utwór liryczny, charakteryzujący się stroficzną budową, występowaniem refrenów, o różnorodnej problematyce: miłosnej, refleksyjnej, religijnej, patriotycznej i biesiadnej.
- Hamletyzm – postawa życiowa, cecha charakteru człowieka skłonnego do filozofowania, wnikającego w największe tajniki życia, pragnącego wielkich czynów przy jednoczesnym wstrzymywaniu się przed ich realizacją.