Legenda o świętym Aleksym – jako przykład literatury hagiograficznej

Legenda o świętym Aleksym jest typowym utworem hagiograficznym (opisującym żywoty świętych). Zawiera pierwiastki cudowności i niezwykłości. Literatura hagiograficzna była bardzo rozpowszechniona w epoce średniowiecza, miała charakter dydaktyczny, szerzyła katolicyzm, zachęcała do naśladowania określonych postaw, pełniła w ten sposób funkcję parenetyczną (pareneza – propagowanie określonego wzoru osobowego).

Legenda o świętym Aleksym wyraża, zgodnie z ideałami średniowiecza dążenie ludzi do życia w świętości na drodze ascezy, a więc poprzez modlitwę, jałmużnę, surowe posty, ubóstwo, zrezygowanie z wygód i przyjemności życia po to, by w pełni oddać się Bogu.

Jak większość utworów opisujących żywoty świętych, tak i ten zbudowany jest według wzorca kompozycyjnego przyjętego wówczas w Europie, a więc obejmował narodziny bohatera, które były w przypadku Aleksego wynikiem ingerencji Boga, cudowne, beztroskie dzieciństwo i młodość, życie w doskonałej czystości i pobożności, opuszczenie rodzinnego domu, wyrzeknięcie się majątku, zdolność czynienia cudów, męczeńską śmierć.