Dramat Faust Goethego jest najwybitniejszym dziełem poety. Przedstawione są w nim dzieje nieprzeciętnego człowieka, poszukującego prawdy, szczęścia, celu i sensu życia.
Główny bohater, Faust, pragnął zaznać radości, doświadczyć życia w dostatku, zaspokoić swoje żądze, poznać prawdę o świecie – praprzyczynę bytu, prawa rządzące rzeczywistością, cel istnienia świata. Całe swe życie spędził studiując mądre księgi, ale i tak nie posiadł prawdziwej wiedzy o życiu, ponieważ wszelkie poznanie ma swe granice. Wie, że o jego życiu decydują siły dobra i zła, a ostatnie słowo należy do Boga, choć moce piekielne bez ustanku próbują zdobyć duszę człowieka.
Mefistofeles popisuje się przed Bogiem znajomością świata i ludzi, co oznacza, że często przebywa na ziemi wśród jej mieszkańców, zna ich cele i dążenia. Bóg zaś jest w niebie i z tej rozmowy wynika, iż daleki jest od spraw ludzkich.
Podobnie jak w Starym Testamencie, a dokładniej w Księdze Hioba, Bóg czyni zakład z diabłem o duszę Fausta, ponieważ jest spokojny o swego sługę. Pozwala diabłu kusić Fausta, gdyż mówi, że sensem życia człowieka jest błądzenie.
Tak więc Faust nie znalazłszy zadowolenia w naukach, postanawia przekroczyć granice poznania. By to osiągnąć, gotów jest nawiązać kontakt z siłami ciemności, a tym samym narazić się na potępienie. Rozczarowany od Boga, który nie chce lub nie potrafi uczynić go szczęśliwym, bohater łatwo może się skierować w stronę zła. Zaprzedaje duszę diabłu Mefisto, który miał prostą drogę, by zawładnąć duszą Fausta.
Dla Mefistofelesa Faust jest człowiekiem niedogodzonym, szukającym wielkiego szczęścia we wszystkim i ciągle niezadowolonym. Bóg z kolei uważa, że Faust, a także inni ludzie w ciągu życia zawsze błądzą. Stwórca wierzy, że uda mu się poprowadzić Fausta ku jasności.
Akcja rozwija się ku myśli Boga. Pomimo, że za zaprzedaną duszę diabłu bohater odzyskuje młodość, zdobywa bogactwo, sławę i miłość, to nadal nie czuje się szczęśliwy, wciąż nie mogąc odnaleźć celu i sensu życia. Zadowolenie i ogromną radość przynosi mu dopiero praca dla innych ludzi, polegająca na osuszaniu bagien, by przekształcić je w urodzajne gleby.
Diabeł nie dostał duszy Fausta, chociaż wygrał zakład, ponieważ Bóg prowadził naszego bohatera ku jasności. Faust, chociaż zniechęcony różnymi przeciwnościami losu, nadal dążył do osiągnięcia szczęścia. W czasie tych poszukiwań kierował się miłością – nieśmiertelny pierwiastek Fausta.
Faustem kierowały zarówno cele osobiste, jak i chęć poświęcenia się ogółowi. Bohater jest pełen sprzeczności, a jego metoda realizacji życiowych celów kontrowersyjna.