Tematem wiersza Józefa Czechowicza Żal jest koniec świata. Poeta ma świadomość nadciągającej katastrofy i ofiary życia, jaką mu przyjdzie złożyć na wojnie.
Wyraża przekonanie o nieuchronności zbliżającej się klęski i tragizmu dziejów, ogień i woda łączą się w dziele zniszczenia: zniża się wieczór świata tego nozdrza wietrzą czerwonych udój z potopu gorącego (…).
Wiersz został napisany w 1938 r., a więc tuż przed wybuchem wojny. Poeta wieści zbliżającą się katastrofę i własną zagładę: będę strzelał do siebie i marł wielokrotnie. W proroczym jasnowidzeniu widzi swoją śmierć: bombą trafiony w stallach… . Poeta zginął podczas bombardowania w rodzinnym Lublinie już w pierwszych dniach wojny. Tak więc jego prorocze wizje się spełniły.
Budowa: wiersz ma budowę nieregularną, składa się z wyodrębnionych graficznie części. Wersy mają różną długość. W utworze występują nieregularne rymy. Brak znaków interpunkcyjnych i dużych liter.