Tematem wiersza Jana Twardowskiego Oda do rozpaczy jest rozpacz, będąca adresatką wiersza.
Już w tytule wiersza odnajdujemy pewnego rodzaju paradoks, bowiem oda jest gatunkiem literackim o charakterze podniosłym, opiewającym ważne wydarzenia i wybitnych ludzi, a więc pochwała rozpaczy jest sprzeczna z klasycznym wzorem tego gatunku. Rozpacz, to uczucie związane najczęściej z cierpieniem, coś, czego wolelibyśmy nie przeżywać.
Odbiorcą wiersza jest rozpacz. Jest to liryka bezpośrednia. Podmiot liryczny występuje w 1 os. l. poj., dlatego może być utożsamiany z autorem. Na początku wiersza poeta zwraca się do upersonifikowanej rozpaczy, którą określa biedną, uczciwym potworem, gdyż ma wielu przeciwników. Wśród nich autor wyróżnia: moralistów, którzy podstawiają jej nogę, ascetów, którzy ją kopią. Kolejni, którzy negują sens rozpaczy to święci uciekający przed nią jak od jasnej cholery oraz lekarze przepisujący proszki żeby sobie poszła, być może leczący ludzi zmagających się z chorobami dręczącymi duszę (depresje, załamania nerwowe).
W dalszej części wiersza autor zaznacza, że wszystkie uczucia są niezbędne w życiu człowieka, zarówno radość, szczęście, jak i cierpienie, rozpacz. Dzięki nim, możemy w pełni dojrzeć, osiągnąć człowieczeństwo.
Budowa: brak podziału na strofy, wiersz składa się z 15 wersów. Wiersz biały, brak rymów.
Środki artystyczne: epitety – uczciwy potworze, personifikacja – biedna rozpaczy, porównanie – byłbym stale uśmiechnięty jak prosię w deszcz.