Józef K., główny bohater powieści Franza Kafki Proces to trzydziestoletni wysoki urzędnik bankowy, ceniony za uczciwość i pracowitość. Jest samotnym człowiekiem, nie ma żony i dzieci, jedynie dalszą rodzinę na prowincji. Raz w tygodniu spotyka się z kochanką Elzą. Wynajmuje mieszkanie w niewielkim pensjonacie na Grubach. Czasem po zakończeniu pracy szuka rozrywki w piwiarni. Prowadzi więc monotonne życie, zamknięte między bankiem a wynajmowanym mieszkaniem.
Główny bohater, w dniu swoich 30-tych urodzin zostaje niespodziewanie aresztowany. Zarówno strażnicy, jak i nadzorca nie są w stanie wyjaśnić mu przyczyny zaistniałej sytuacji. Dziwne jest to aresztowanie – może nadal przebywać w swoim mieszkaniu i nadal jeździć do pracy. Ma prawo w dowolny sposób przygotowywać się do procesu.
Józef K. przez cały rok szuka pomocy u innych ludzi: u adwokata Hulda, malarza sądowego Fitorelliego, jednak bez powodzenia. Nigdy nie dowie się jakie prawo złamał, na jakiej podstawie go oskarżono, a on nie czuje się winny. Czuje się zaś bezsilny wobec tego, co go spotkało, sytuacja ta z czasem zaczyna wywoływać u niego strach, nie może spokojnie skupić się na pracy w banku. Daremnie poszukuje tego, kto ma go osądzić, ponieważ tak naprawdę Józef K. już od początku jest skazany, a wyrok jest nieunikniony.
Ostatecznie poddaje się losowi. Po rozmowie z kapelanem więziennym zrozumiał, że przed przeznaczeniem nie ma ucieczki, a porządek świata oparty jest na kłamstwie. W przeddzień swoich 31 urodzin zostaje zabrany przez dwóch mężczyzn do opustoszałego kamieniołomu za miastem. Był wtedy już świadomy, że są to ostatnie chwile jego życia. Otrzymuje cios nożem w serce. Umierając, bohater czuje wstyd, że ginie jak pies.