Wypracowania

Kamienie na szaniec – Streszczenie – Aleksander Kamiński

Powieść Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec to historia harcerskiego oporu w Warszawie w pierwszych latach okupacji. Opowieść dotyczy grupy przyjaciół z liceum im. Stefana Batorego, którzy w 1939 roku zdali maturę, należą do Zespołu Harcerskiego Buków. Są to: Rudy (Janek Bytnar), Zośka (Tadeusz Zawadzki) i Alek (Aleksander Dawidowski), a także ich opiekunowie i nauczyciele w okresie przedwojennym – Zeus (Leszek Domański).

Autor opisuje dojrzewanie chłopców do podjęcia decyzji o patriotycznym obowiązku oraz niektóre akcje, mające miejsce w latach 1941-1943 w ramach Małego Sabotażu, a następnie w Grupach Szturmowych.

W pierwszym rozdziale Aleksander Kamiński przedstawia charakterystykę bohaterów swej powieści, dla których losy ojczyzny są ważniejsze od życia osobistego. Zespół Buki usiłuje znaleźć nowe sposoby walki z okupantem. Wiążą się z organizacją Mały Sabotaż Wawer wywodzącą się z Szarych Szeregów. Działalność w ramach Małego Sabotażu polegała m.in. na malowaniu na murach kotwic Polski Walczącej, na ciągłym sygnalizowaniu Niemcom, że Polacy będą walczyć. Zrywano hitlerowskie flagi, wrzucano gaz do kin, wybijano szyby fotografom, którzy wystawiali zdjęcia hitlerowców. Większymi akcjami był demontaż metalowej płyty zasłaniający napis na cokole pomnika Kopernika.

Gdy wojska niemieckie poniosły klęskę pod Stalingradem, Komenda Sił Zbrojnych postanowiła nasilić akcje dywersyjne. Szare Szeregi utworzyli Grupy Szturmowe wykonujące już poważniejsze zadania, bardziej niebezpieczne jak np.: wysadzanie w noc sylwestrową 1942/43 pociągów niemieckich dostarczających sprzęt wojenny na front do Rosji, czy wykonywanie wyroków na szczególnie okrutnych Niemcach.

Kamiński zwraca uwagę na wewnętrzne dojrzewanie bohaterów, ich postawę wobec życia i ojczyzny, przyjaźni i miłości. Niejednokrotnie ocierali się o śmierć. Kulminacyjnym momentem książki jest akcja pod Arsenałem 26 marca 1943 r., której celem jest odbicie Rudego z rąk gestapo. Rudy został aresztowany 23 marca 1943 r. Był przez Niemców torturowany, lecz nikogo nie wydał. Akcją dowodzi komendant warszawskiej chorągwi Szarych Szeregów – Orsza. Zośka, Alek i inni atakują samochód przewożący Rudego i innych więźniów. Akcja przynosi sukces, Rudy i 25 innych zostaje uwolnionych. Jednak bohater umiera od ran i z wycieńczenia. Ginie również Alek, który został ciężko ranny w brzuch podczas strzelaniny. Obaj umierają tego samego dnia.

Po śmierci przyjaciół psychicznie załamał się Zośka. Czuł się odpowiedzialny za śmierć kolegów. Wyjeżdża na wieś i tam spisuje wspomnienia o Rudym, nadając im tytuł Kamienie rzucane na szaniec. Po powrocie do Warszawy otrzymał zadanie, by odbić grupę więźniów przewożonych z obozu w Majdanku do Oświęcimia. Plan wykonał, więźniów uwolnił. Jednak w sierpniu 1943 r. Zośka ginie podczas szturmu pod jego dowództwem na posterunek żandarmerii w Sieczychach. Staje się jedyną ofiarą zwycięskiej akcji. Tak kończy się opowieść o ludziach, którzy potrafią pięknie umierać i pięknie żyć.

Exit mobile version