Zbigniew Herbert – Pan od przyrody – Interpretacja

Wiersz Zbigniewa Herberta Pan od przyrody jest hołdem złożonym wspaniałemu i nieco śmiesznemu panu od przyrody. Wiersz ma nastrój wzruszający, jest pełen gorzkiej refleksji o rzeczywistości, w której obok dobra istnieje zło, szlachetności- nieludzkość.

W wierszu można wyodrębnić dwie części. Pierwsza z nich ma charakter wspomnień. Podmiot liryczny utożsamiany z poetą powraca pamięcią do czasów szkolnych, kiedy to ulubiony pan od przyrody uczył go poznawać świat. Stara się więc przybliżyć sylwetkę swojego nauczyciela, będącego bohaterem wiersza: Nie mogę przypomnieć sobie jego twarzy-pisze poeta. Pan od przyrody był dość wysoki, szczupły, miał długą szyję i zawsze chodził nienagannie ubrany. Nosił surdut z przyszpilonym krawatem, zaś pod marynarką widniał złoty łańcuszek. 

Nauczyciel uczył chłopca wrażliwości w poznawaniu świata i odkrywaniu praw natury. Zawsze starał się zainteresować uczniów przyrodą, poprzez doświadczenia i obserwacje. Pokazywał bezwarunkowe odruchy żaby, intymne życie pradziadka pantofelka.

Druga część wiersza zawiera informację o losie nauczyciela. Otóż W drugim roku wojny zabili pana od przyrody łobuzy od historii. Wyrażenie łobuzy od historii podkreśla barbarzyństwo sprawców tej śmierci, tak podmiot liryczny określa hitlerowców. Poeta rozmyśla także na temat drugiego życia nauczyciela: jeśli poszedł do nieba to usiłuje sobie wyobrazić jego życie w zaświatach. Ale jeśli nie poszedł do nieba to i tak zdaniem ucznia pozostanie nieśmiertelny, przemieniony np. w żuka. Zasłużył sobie na to swoją pracą.