Władysław Broniewski – Bagnet na broń – Interpretacja i analiza

Tematem wiersza Władysława Broniewskiego Bagnet na broń jest konieczność poświęcenia się dla ojczyzny.

Wiersz ten powstał przed wybuchem II wojny światowej, w kwietniu 1939 r. Poeta przewiduje wydarzenia wrześniowe, wzywa naród do oporu wobec grożącej Polsce agresji, do bezwzględnej walki i gotowości obrony ojczyzny.

Władysław Broniewski nazwał ten wiersz poetyckim rozkazem mobilizacyjnym, skierowanym do wszystkich Polaków bez względu na dzielące ich różnice poglądów, które w obliczu zagrożenia niepodległości tracą znaczenie.

Idea tyrtejska i patriotyzm przenikają cały utwór. Jest to wiersz pobudka, rozkaz bojowy dla narodu. Ojczyznę porównuje poeta do domu, czyli wartości najbliższej każdemu człowiekowi: Kiedy przyjdą podpalić dom, ten w którym mieszkasz – Polskę. Poeta podkreśla grozę przed zbliżającym się wojskiem nieprzyjaciela, okrutnym i jak żelazo pozbawionym ludzkich uczuć: kiedy rzucą przed siebie grom, kiedy runą żelaznym wojskiem.

Poeta agituje do zbrojnego czynu cały naród. Każdy Polak powinien chwycić za broń i działać w obronie ojczyzny: ty ze snu podnosząc skroń, stań u drzwi. Bagnet na broń! Trzeba krwi!

W obliczu zagrożenia podmiot liryczny wzywa do zjednoczenia, nie zważając na różnice światopoglądowe: Są w ojczyźnie rachunki krzywd, obca dłoń ich też nie przekreśli.

A gdyby umierać przyszło, przypomnimy co rzekł Cambronne, i powiemy to samo nad Wisłą – poeta mówi, że należ bez wahania oddać życie na polu bitwy. Za wzór do naśladowania daje generała Piotra Cambronne, który to podczas bitwy pod Waterlo, na rozkaz poddania się odpowiedział: Gwardia umiera, ale nie poddaje się.

W pierwszej części wiersza podmiot liryczny wypowiada się w pierwszej osobie liczby pojedynczej, zwracając się, podkreślający siłę apelu: stań u drzwi. W części drugiej występuje podmiot zbiorowy, podmiot liryczny utożsamia się z całym narodem: wysączymy, przypomnimy.

Wiersz porusza także zagadnienie kształtu poezji, która powinna poderwać naród do walki: Dzisiaj wiersz – to strzelecki rów okrzyk i rozkaz: Bagnet na broń!

Budowa: wiersz składa się z 4 zwrotek, o nieregularnej budowie. Rymy nieregularne, przeważnie krzyżowe: abab.

Środki artystyczne: epitety – żelaznym wojskiem; wykrzyknienia – bagnet na broń; apostrofa – stań u drzwi; metafora – Ogniomistrzu i serc i słów.