Środki polityki handlowej

Wśród środków polityki handlowej wyróżniono ich trzy rodzaje: taryfowe, które reprezentują cła; parataryfowe, których działanie przedstawia się dokładnie tak samo jak w przypadku ceł; pozataryfowe, czyli wszystkie pozostałe, które wykorzystywane są do wywierania wpływu na wielkość importu lub eksportu (Budzowski 2008).

Cła zaliczane są do najbardziej powszechnych i najstarszych środków polityki handlowej. Jak podaje Czyżowicz: cło – to określony przez władzę państwową lub organ międzynarodowej organizacji gospodarczej (unii celnej), w akcie prawnym, obowiązek opłacenia należności za towar znajdujący się w obrocie towarowym z zagranicą, a wprowadzany na dany obszar celny (państwa lub organizacji) albo też z niego wyprowadzany (Czyżowicz 2004). Innymi słowy, cło to opłata, podatek nakładany na towary przewożone przez granice celną poszczególnego kraju (Nowak 2011).

W literaturze wyróżniono kilka rodzajów ceł. Najbardziej rozpowszechnione jest cło importowe, czyli opłata nakładana na towary importowane (Budnikowski 2006). Najczęstszą przyczyną stosowania tego narzędzia jest chęć ochrony rynku krajowego przed napływem dóbr przedsiębiorstw zagranicznych. Niekiedy ma to również na celu wspieranie bądź dyskryminację poszczególnych partnerów handlowych (Nowak 2011).

Cło eksportowe, przeciwieństwo cła importowego, to opłata za towary, które dane przedsiębiorstwo chce wyeksportować. Ma przede wszystkim na celu zabezpieczenie rynku przed wywozem dóbr o szczególnym znaczeniu strategicznym dla kraju (Budzowski 2008). W praktyce stosowane rzadko, zazwyczaj przez kraje rozwijające się, dla których cło zastępuje podatki wymagające stworzenia odpowiedniego systemu podatkowego (Budnikowski 2006).

Kolejny rodzaj cła – tranzytowe, obecnie nie występuje w praktyce. Polega na pobieraniu opłaty za przewóz danego towaru przez terytorium państwa (Nowak 2011).

Ze względu na cel zastosowania cła wyróżniamy cła fiskalne i ochronne. Te pierwsze mają na celu zwiększyć wpływy do budżetu. Są z reguły dość wysokie. Dotyczą najczęściej towarów luksusowych (Budzowski 2008). Z kolei cła ochronne, jak sama nazwa wskazuje, nakładane są po to, by chronić krajowych producentów przed napływem towarów z zagranicy. W efekcie, stają się one droższe co ułatwia konkurowanie rodzimym towarom (Budnikowski 2006). Wśród ceł ochronnych wyróżniono także cła wychowawcze, nakładane tylko na określony okres, stopniowo zmniejszające się (Budzowski 2008).

Kolejnym kryterium podziału ceł jest sposób ich obliczania. Jeżeli stawka celna wyrażona jest za pomocą wskaźnika procentowego, ustalona od wartości danego produktu, to taki typ cła nazywamy cłem ad valorem. Mniej skomplikowane jest cło specyficzne, ustalane od ilości dóbr. Cło mieszane z kolei, łączy cechy cła ad valorem oraz cła specyficznego (Budzowski 2008).

Biorąc pod uwagę rodzaje ceł ze względu na prowadzoną zagraniczną politykę ekonomiczną, wymienia się cła autonomiczne oraz umowne. W przypadku tych pierwszych, brak jest jakichkolwiek negocjacji państwa z zagranicą co do ich wprowadzenia. Cła umowne wprowadzane są tylko po uprzednich uzgodnieniach (Nowak 2011).

Kolejną grupą narzędzi polityki handlowejśrodki parataryfowe. Wśród nich wyłoniono opłaty wyrównawcze, które wyrównują cenę towaru importowanego z ceną towaru krajowego po to, by te drugie miały szansę na konkurencyjność. Do środków parataryfowych zaliczono także podatki importowe – dodatkowe opłaty, które ponosi importer po ocleniu towarów oraz subwencje – mające na celu wspieranie eksportu poprzez stosowanie dodatkowych udogodnień dla eksporterów (Rymarczyk 2012).

Jeśli chodzi o ostatnią kategorię narzędzi polityki handlowej, tj. środki pozataryfowe, zalicza się do nich głównie: ograniczenia ilościowe, koncesje, licencje, ograniczenia dewizowe czy bariery techniczne (Rymarczyk 2012).

Ograniczenia ilościowe wyznaczają wolumen towarów, które można przywieźć do kraju w danym czasie (Budnikowski 2006). Są one stosowane w celu ochrony krajowych producentów przed zbyt tanimi towarami z zagranicy. Zaliczają się do nich m.in. kontyngenty – limity wyrażone ilościowo bądź wartościowo. Najbardziej skrajny przypadek kontyngentowania to embargo, które wprowadza zupełny zakaz importowania towarów (Rymarczyk 2012).

Różnego rodzaju licencje i koncesje to kolejny, pozataryfowy środek polityki handlowej. Aby stworzyć możliwość eksportowania bądź importowania danego towaru, potrzebne jest uzyskanie odpowiednich zezwoleń na takową działalność. Szczególnie dotyczy to produktów, mających szczególne znaczenie strategiczne dla danego kraju, np. paliwa (Rymarczyk 2012).

W wielu krajach rozwijających się stosuje się ograniczenia dewizowe, mające na celu ograniczenie swobodnych wypłat za granicę. Nie dotyczą już one krajów rozwiniętych, w tym Polski (Rymarczyk 2012).

Bariery techniczne to z kolei z góry ustalane normy – techniczne, ekologiczne czy sanitarne, które muszą spełnić przywożone towary. Zazwyczaj utrudnia to dostęp zagranicznym producentom, jednocześnie wspomagając krajowe podmioty (Rymarczyk 2012).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.