Runda Urugwajska i powstanie WTO – Światowej Organizacji Handlu

Runda Urugwajska była ósmą rundą negocjacji handlowych GATT i w momencie jej rozpoczęcia w 1986 r. w Punta del Este w Urugwaju, Układ Ogólny liczył 92 członków. Był to okres wielu problemów i niepewności co do dalszego istnienia owej quasi – organizacji (Od GATT do WTO… 1995)

Przede wszystkim, w połowie lat siedemdziesiątych, na świecie ponownie zaczęły nasilać się praktyki protekcjonistyczne. Miało to związek z długookresową zmianą w międzynarodowym układzie sił. Kraje azjatyckie rozpoczęły salwę taniego importu do krajów rozwiniętych, co z kolei zbiegło się z nasilającym bezrobociem i spadkiem popytu. Nastąpił też kryzys naftowy i największa po II wojnie światowej recesja gospodarcza. Wiele krajów nie miało innego wyjścia niż zastosowanie środków protekcjonistycznych w postaci tzw. środków szarej strefy. Konieczność rozwiązania tej kwestii stała się jednym z ważniejszych punktów Rundy Urugwajskiej.

Ponadto, przeprowadzenie kolejnej rundy rokowań stało się konieczne z powodu przestarzałych postanowień i procedur GATT, które co prawda były aktualne w 1947 r., ale zdecydowanie archaiczne w latach osiemdziesiątych i późniejszych. Należało więc dostosować ustalenia do nowych warunków handlowych. Runda Urugwajska miała również na celu rozwiązanie zagadnienia handlu rolnego, który budził bardzo dużo kontrowersji. Regulacje GATT jedynie powierzchownie traktowały ów segment. Z roku na rok, konflikty na tle handlu rolnego narastały coraz bardziej. Szczególnie widoczne było to w relacjach USA – EWG. Amerykanie, będący największym eksporterem produktów rolnych bardzo silnie odczuli skutki praktyk protekcjonistycznych wprowadzonych przez EWG. Dopiero Runda Urugwajska przyniosła poważne zmiany w tej kwestii (Polska w WTO… 2002)

Podczas rokowań poruszono także kwestię handlu tekstyliami i odzieżą. Wiele państw pragnęło zlikwidować Międzynarodową Umowę Tekstylną, która skutecznie hamowała rozwój konkurencyjnego eksportu.

Członkowie GATT zauważyli także konieczność usprawnienia mechanizmów zajmujących się rozstrzyganiem sporów handlowych czy otwarcia na nowe zjawiska w światowym handlu – rozwój wymiany usług, inwestycji zagranicznych, a także ochrona własności intelektualnej (Od GATT do WTO… 1995)

Cele Rundy Urugwajskiej nie obejmowały już tylko wymiany koncesji, lecz także konieczność wprowadzenia nowych zasad oraz zmiany w zasadach już istniejących, które nie odpowiadały ówczesnej sytuacji handlowej. Aż 15 grup negocjacyjnych zajęło się pełną realizacją tych założeń.

Rokowania Rundy Urugwajskiej potrwać miały do końca 1990 r., jednakże wysoce ambitny plan prac Rundy, a także rozbieżność opinii między negocjatorami, wydłużył ten okres (Polska w WTO… 2002)

15 kwietnia 1994 r., podczas spotkania w Maroko, przyjęto akt końcowy, który oprócz oficjalnego zatwierdzenia wyników Rundy Urugwajskiej, dotyczył również powołania Światowej Organizacji Handlu (Hoekman, Kostecki 2011). Umowa z Marakeszu o ustanowienia WTO, oprócz umowy dotyczącej powołania organizacji, zawierała także zbiór Porozumień Rundy Urugwajskiej.  Składała się z preambuły oraz 16 artykułów wraz z 4 aneksami (Polska w WTO… 2002)

W grudniu 1994 r. w Genewie, 120 sygnatariuszy GATT zdecydowało, że datą rozpoczęcia oficjalnej działalności Światowej Organizacji Handlu będzie 1. stycznia 1995 r. W okresie dwóch kolejnych lat, kraje członkowskie miały wydać akceptację nowej organizacji, a także miało nastąpić wchłonięcie Układu Ogólnego przez WTO (Pawlak, Malkowski 2006).

W porównaniu do GATT, Światowa Organizacja Handlu posiada większą liczbę członków i wciąż się rozrasta. Szerszy jest także obszar jej działalności – nie obejmuje jedynie handlu towarami, ale dosięga także wymiany usługami, porusza kwestię inwestycji zagranicznych oraz ochrony własności intelektualnej. Ponadto, WTO stało się pełnoprawną, międzynarodową organizacją. Układ Ogólny w sprawie Taryf Celnych i Handlu był jedynie wielostronnym układem. Zauważono również, że nie wszyscy członkowie GATT przystępowali do nowych porozumień, podczas gdy WTO prezentuje zbiór porozumień handlowych zatwierdzonych przez wszystkie kraje członkowskie. Światowa Organizacja Handlu dodała kilka nowych zasad, a także zmodyfikowała te dotychczasowe, uznawane przez GATT. Na uwagę zasługuje reforma dotycząca wymiany artykułami rolnymi.

Światowa Organizacja Handlu stworzyła ramy stabilnej polityki regulującej międzynarodową wymianę dóbr (Pawlak, Malkowski 2006). 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.