Jan Chryzostom Pasek – Pamiętniki – Czas i miejsce akcji, omówienie utworu

Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska są najwybitniejszym zabytkiem pamiętnikarstwa staropolskiego, są ważnym źródłem historycznym, ktorego wiarygodność potwierdzają relacje ludzi biorących udział w wydarzeniu. Powstawały prawdopodobnie w latach 1690-95, pod koniec życia autora. Zostały wydane w 1836 r. i od razu zdobyły szerokie rzesze czytelników.

Pamiętniki dzielą się na dwie części.

Akcja pierwszej części obejmuje lata 1656-66 i odsłania wojenne przygody autora w czasie wojny ze Szwecją (1656), kampanii węgierskiej (1657), wyprawy do Danii (1658-59), wojny z Moskwą (1660), rokoszu Lubomirskiego. W opisach ważnych wydarzeń historycznych Pasek skupia głównie uwagę na własnych przeżyciach, często wyolbrzymiając swą rolę świadka. Ciekawie rysuje się w Pamiętnikach obraz szlachcica-żołnierza, walczącego niezwykle dzielnie, lecz można podejrzewać, że ochoty do walki dostarcza mu nie tyle miłość do ojczyzny, ile własna ambicja i chęć zdobywania łupów. Ciekawość i żądza przygód są też prawdopodobnie przyczyną udziału Paska w wyprawie do Danii. Okrutny dla wrogów, jest świetnym kompanem dla przyjaciół w czasie spotkań towarzyskich. 

Część druga Pamiętników obejmuje lata 1667-88 i opisuje Paska-ziemianina, wiodącego spokojne życie gospodarza na wsi w Krakowskiem, gdzie osiadł po ślubie. Ta część poświęcona jest głównie opisom codziennych gospodarskich czynności, spotkaniom towarzyskim, polowaniom, hodowli ptaków. Autor myśli kategoriami przeciętnego szlachcica, toteż ucisk i niedolę chłopa uważa za naturalny stan rzeczy. Jest dumny z przynależności do własnej klasy i tylko szlachtę uważa za godną przedstawicielkę narodu. Z Pamiętników wyłania się postać typowego Sarmaty.

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.