Eliza Orzeszkowa – biografia, życiorys, twórczość

Eliza Orzeszkowa, z domu Pawłowska – powieściopisarka, nowelistka, publicystka.

Urodziła się 6 czerwca 1841 r. w Miłkowszczyźnie pod Grodnem w zamożnej rodzinie mieszczańskiej. Gdy miała 2 lata umarł jej ojciec. W wieku 11-stu lat, w 1852 r. matka oddała córkę na pensję panien sakramentek w Warszawie, gdzie przebywała do 1857 r. Nawiązała wówczas przyjaźń z Marią Wasiłowską, późniejszą Marią Konopnicką.

W 1858 r. Eliza wyszła za mąż za Piotra Orzeszkę, bogatego ziemianina i zamieszkała w jego majątku w Ludwinowie. Przebywała tam do 1865 r. szerząc głównie oświatę wśród ludu. Brała też czynny udział w przygotowaniach do powstania styczniowego, wspierała powstańców. Ukrywała m.in. Romualda Traugutta i pomogła się mu przedostać do granicy Królestwa Polskiego, zorganizowała w Ludwinowie szpital polowy.

W 1865 r. gdy jej mąż został zesłany w głąb Rosji za udzielanie wsparcia powstańcom, Eliza Orzeszkowa sprzedała Ludwinów i wróciła w swoje rodzinne strony, gdzie zajmowała się głównie pracą pisarską. Z tego okresu pochodzi m.in. opowiadanie Obrazek z lat głodowych oraz powieści: Pan Graba i Cnotliwi. Zadłużony majątek rodzinny w Miłkowszczyźnie nie dawał szans na przyszłość i pisarka zmuszona była go sprzedać.

Po uzyskaniu unieważnienia małżeństwa w 1869 r. osiadła w Grodnie, a od 1870 r. prowadziła tam akcję oświatowo-pedagogiczną. W 1879 r. założyła w Wilnie księgarnię i wydawnictwo polskie, które po trzech latach zostało zamknięte decyzją władz carskich. Pisarka była poddana nadzorowi policyjnemu i przez 5 lat nie mogła opuszczać Grodeńszczyzny.

W 1894 r. Eliza Orzeszkowa ponownie wyszła za mąż za Stanisława Nahorskiego, z którym łączyło ją przelotne uczucie. Jej kandydatura była dwukrotnie wysuwana do Nagrody Nobla – najpierw w 1904 r., a następnie w 1909 r. Pod koniec życia odbyła podróże zagraniczne do Wiesbaden i Marienbadu dla ratowania podupadającego zdrowia. Zmarła w Grodnie po ciężkiej chorobie 18 maja 1910 r.

Twórczość: debiut – opowiadanie Obrazek z lat głodowych (1866).

Powieści: Pamiętnik Wacławy (1871), Pan Graba (1872), Marta (1873), Na dnie sumienia (1873), Rodzina Brochwiczów (1876), Meir Ezofowicz (1878), Dziurdziowie (1885), Nad Niemnem (1888) – najwybitniejsze dzieło Orzeszkowej, Cham (1888), Ad Astra (1904).

Zbiór nowel: Z różnych sfer (1879-82), Panna Antonina (1888), W zimowy wieczór (1888). Najbardziej znane nowele to: Gloria victis (1910), Dobra pani, Tadeusz, A…B…C

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.