Czesław Miłosz – Piosenka o porcelanie – Interpretacja i analiza

Tematem wiersza Czesława Miłosza Piosenka o porcelanie  jest zniszczony w czasie wojny świat wartości moralnych.

Wiersz pisany jest płynnym, ładnym językiem, zawiera szereg zdrobnień, obrazowych opisów, metafor. Same słowo piosenka w tytule wskazuje na to, że powinien to być utwór raczej pogodny, radosny. Tytułowa porcelana oznaczająca coś bardzo lekkiego, kruchego, staje się w wierszu synonimem utraconego raz na zawsze świata wartości moralnych, zniszczonego w czasie okupacji.

Beztroska i pogodna atmosfera wiersza jest tylko pozorem.

W kolorowe obrazy przyrody wplecione zostały słowa przypominające czas wojny i kataklizmu. Nad brzegiem rzeki przeszły tanki, czyli czołgi i zmiażdżyły wszystko, co tam leżało: Różowe (..) spodeneczki, kwieciste filiżanki. Szczątki porcelany są zaplamione Brzydką zakrzepłą farbą, czyli zaschłą krwią poległych ludzi. Leżą na świeżych kurhanach Uszka, denka i dzbany – na grobach pomordowanych w czasie wojny ludzi leżą skorupy potłuczonej zastawy stołowej.

Podmiot liryczny wyraża swą troskę o los rozbijanej porcelany, którą również należy rozumieć jako symbol dorobku kulturowego całej ludzkości, niszczonego przez brutalną i bezwzględną wojnę: Równina do brzegu słońca Miazgą skorupek okryta Pod mymi butami  zgrzyta.

Siła i przemoc triumfuje nad wielowiekowym dorobkiem filozofów, artystów, myślicieli i poetów. Miłosz wskazuje także na kruchość ludzkich ideałów i norm etycznych. Dlatego szczególnie gorzko brzmi powtarzający się w wierszu refren: Niczego mi proszę pana Tak nie żal jak porcelany – podkreśla w ten sposób bezpowrotność utraconego czasu.

Budowa: wiersz składa się z 3, 12-wersowych zwrotek. Rymy krzyżowe abab.

Środki artystyczne: zdrobnienia – spodeczki, rzeczka, wietrzyk, skorupki; metafora – zaplamione Brzydką zakrzepłą farbą; refren – Niczego mi proszę pana Tak nie żal jak porcelany; nasycenie obrazu barwą i światłem – różowe (…) spodeczki, kwieciste filiżanki.